Pigułka „dzień po” w Polsce. Kontrowersje wokół programu pilotażowego: możliwość odmowy farmaceuty, młody wiek pacjentek i inne problemy

Od 1 maja rozpoczął się pilotaż programu antykoncepcji awaryjnej, skierowany dla aptek.

Pacjentki oczekują więc, że tabletka „dzień po” będzie już do kupienia. Tymczasem apteki dopiero podpisują umowy z NFZ, na jaw wychodzą narzucone w ostatniej chwili ograniczenia ilościowe, a kontrowersje wokół spraw takich jak wiek pacjentek pozostają nierozstrzygnięte. Co więcej, nie we wszystkich województwach zgłosiły się do niego apteki.

Według stanu na czwartek 9 maja po południu, Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) otrzymał tylko około 150 wniosków od aptek chcących uczestniczyć w pilotażu. Jest jednak szansa, że to się zmieni.

– Kierownicy aptek czują się pewnie. Tempo napływania wniosków rośnie. Świadczenia nie są limitowane, zapłacimy za każdą usługę farmaceutyczną zrealizowaną przez apteki mające podpisane z nami umowy. Ten program to krok w stronę tego, by wykorzystać ogromne kompetencje farmaceutów, które nie zawsze były doceniane – powiedział Filip Nowak, prezes Narodowego Funduszu Zdrowia.

Cena tabletki zawierającej octan uliprystalu waha się od 70 do 135 zł i wydatek ten pozostaje po stronie pacjentki.

Apteki uczestniczące w programie otrzymają od NFZ 50 zł za usługę związaną z przeprowadzeniem wywiadu z pacjentką i wystawieniem jej recepty, jednak liczba możliwych do wystawienia recept może być limitowana przez NFZ. Ministerstwo Zdrowia szacuje, że w czasie trwania pilotażu wyda na ten cel co najmniej 13,6 mln zł.

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych aspektów programu jest możliwość sprzedaży tabletki bez zgody i obecności opiekuna dla pacjentek poniżej 18. roku życia. Ministra zdrowia Izabela Leszczyna argumentuje, że większość dziewcząt osiąga dojrzałość płciową w wieku 15 lat, co uzasadnia taką decyzję. Jednakże, samorządy aptekarskie i lekarskie wyrażają wątpliwości co do zgodności tego rozwiązania z obowiązującym prawem, wskazując na różnice w traktowaniu niepełnoletnich pacjentek w gabinetach lekarskich i aptekach.

Jak jednak powiedział prezes NFZ, farmaceuta, który odmówi wystawienia recepty na tabletkę „dzień po” osobie poniżej 18. roku życia, „z pewnością nie będzie przez Fundusz karany”. To może sprawić, że pacjentka leku nie otrzyma.

Swoje obawy wyraziła właścicielka jednej ze stołecznych aptek, Danuta Kowal, która jako pierwsza w województwie mazowieckim zawarła umowę z NFZ na udział w programie, wyraziła

– Izba (Naczelna Izba Aptekarska) ma wątpliwości, czy jest bezpieczne z punktu widzenia farmaceuty zaordynowanie tego leku osobie poniżej 18. roku życia. Na razie jej stanowisko jest takie, że w takim przypadku usługa wymaga obecności opiekuna. Będę więc wymagać obecności rodzica – powiedziała farmaceutka.

NFZ planuje regularnie aktualizować na swojej stronie internetowej listę aptek biorących udział w pilotażu, umożliwiając pacjentkom łatwiejszy dostęp do informacji.

Kontrowersje i wątpliwości prawne wokół programu pilotażowego antykoncepcji awaryjnej wskazują na potrzebę dalszej dyskusji i wyjaśnień, aby zapewnić bezpieczeństwo i komfort zarówno pacjentek, jak i farmaceutów uczestniczących w programie.